De coronacrisis heeft (opnieuw) duidelijk gemaakt hoe cruciaal de publieke sector is. Terwijl krachten in de zorg en het onderwijs onze samenleving op dit moment draaiende houden, staan precies deze sectoren al jaren onder druk; scholen komen geld en leraren tekort, verpleegkundigen draaien overuren en ook de politie zit klem. Biedt deze crisis een kans om nieuw leven – en geld – de publieke sector en andere vitale beroepsgroepen in te blazen? En waar moet dat geld dan vandaan komen? Mensen als Rutger Bregman en Anand Giridharadas roepen al jaren dat de superrijken véél te weinig belasting betalen en daarmee bijdragen aan toenemende ongelijkheid en de armoede van de publieke dienstverlening. Welke mogelijkheden hebben we om de groeiende kloof tussen arm en rijk te dichten? Waarom belasten we de rijken niet net als de gewone burgers? En wat zou het opleveren als we dat wel zouden doen? Vanavond duiken we in de wereld van vermogensongelijkheid, belastingen en filantropie om tot verhelderende antwoorden te komen.
Er zal deze avond de ruimte zijn voor vragen en bijdragen uit het online publiek.
Over de aflevering
“Belastingen, belastingen, de rest is bullshit!”, riep Rutger Bregman vorig jaar op het World Economic Forum in Davos, waar de superrijken zich hadden verzameld voor hun jaarlijkse onderonsje. Daarmee wees hij de hele wereld op een pijnlijk feit: de superrijken betalen véél te weinig belasting en dragen daarmee bij aan de toenemende ongelijkheid en aan de armoede van de publieke dienstverlening.
Nederland is een belastingparadijs voor de superrijken. Filantropen geven gul, maar ontwijken vaak de normale belastingen. Volgens de Amerikaans schrijver en politiek analist Anand Giridharadas is deze liefdadigheid een sigaar uit eigen doos: “Veel rijke mensen geven liever tien miljoen aan goede doelen dan vijf miljoen aan belastingen. Filantropie in de VS omvat meer dan $400 miljard per jaar.” Waarom belasten we de rijken niet net als de gewone burgers? En wat zou het opleveren als we dat wel zouden doen?
In een pleidooi in de Tweede Kamer legt Giridharadas glashelder uit welke rol Nederland in de wereld speelt als belastingparadijs. “In mijn land zijn er kinderen die geen ziekenzorg krijgen, omdat jullie land als belastingparadijs optreedt voor Amerikaanse bedrijven”. Het geld dat bedrijven als Facebook en Google in Amerika hadden moeten betalen aan winstbelasting, lekt weg door dubieuze belastingconstructies.
Ook in Nederland staat de publieke sector onder druk: scholen komen geld en leraren te kort, de politie zit klem en verpleegkundigen draaien overuren voor een karig salaris.
Ingrid Robeyns (hoogleraar ethiek) onderzoekt het nut en de mogelijkheid van een bovengrens voor vermogens: “Acht procent van de huishoudens in Nederland leeft in armoede, terwijl tegelijk mensen van extreme rijkdom kunnen genieten. Dat is niet alleen triest en onrechtvaardig, maar ook een slechte besteding van de middelen”.
In ‘Kijken naar de rijken’ onderzoekt Tegenlicht het verband tussen belastingontwijking door de rijken en de schrijnende tekorten in de publieke sector, zoals het onderwijs en de zorg.
De geschiedenis leert: meer gelijkheid komt zelden zonder dood en verderf. Nu corona het Westen zo hard raakt, is de vraag: wordt dit virus de grote gelijkmaker tussen arm en rijk? Gaat de politiek beslissingen nemen die niet de banken, maar de gewone man vooruithelpen?
Name a tax and there’s a way to reduce it, delay it or not pay it. Financial advisers say a wealth tax would be no different. Gabriel Zucman, an economics professor at the University of California, Berkeley, who was one of the lead advisers on the Warren and Sanders wealth tax proposals, begs to differ. He said in an interview that he had solutions for many of the concerns and criticisms of the plans, including how to value private companies and illiquid assets.
Rutger Bregman: "Mijn pleidooi voor eerlijke belastingen in Davos kreeg veel aandacht deze week. Eerder schreef ik al over hoe je met de juiste belastingen de wereld kunt veranderen. Tijd voor een belastingrevolutie."
Een speech van de Nederlandse journalist en historicus Rutger Bregman heeft geleid tot een online discussie over het betalen van belasting door miljonairs en grote bedrijven. Tijdens de jaarlijkse conferentie van het World Economic Forum in het Zwitserse Davos stelde hij dat er te weinig gepraat werd over hoeveel de allerrijksten afdragen aan de samenleving. "Belasting, belasting, belasting", riep hij, "de rest is bullshit."
