Sinds de verkiezingswinst van de PVV is de rechtsstaat een veel besproken onderwerp. Wat is eigenlijk het fundamentele belang en de betekenis van de rechtsstaat? Wat is vrijheid en wat betekent het voor asielzoekers? En staat de rechtsstatelijke bescherming al niet veel langer onder druk voor één van de meest kwetsbare groepen in onze samenleving: de asielzoekers? Hierover gaan we in gesprek met o.a. hoogleraar migratierecht Lieneke Slingenberg.
Over het programma
Asielzoekers worden in Nederland steeds vaker beperkt in hun vrijheid. Ze werden de afgelopen jaren in toenemende mate onderworpen aan ingrijpende maatregelen m.b.t. hun lichaam (vingerafdrukken, leeftijdsonderzoek); bewegingsvrijheid (gebiedsverbod, detentie, meldplicht); tijd (wachttijd, deadlines ); en privacy (uitlezen van telefoons, onderzoek naar liefdesrelaties). Dat levert soms spanning op met de rechtsstaat, die juist geacht wordt vrijheid te realiseren.
Vanavond bespreken we het fundamentele belang en de betekenis van de rechtsstaat, in het bijzonder voor asielzoekers. Hoe kan de rechtsstaat vrijheid realiseren? Wat betekent vrijheid voor vluchtelingen? En hoe verhouden deze voorbeelden van ingrijpend overheidshandelen zich tot fundamentele elementen van de rechtsstaat? Bestaat er een wettelijke grondslag voor? Is er effectieve toegang tot de rechter? En waarom is dit zo belangrijk?
Over de sprekers
Lieneke Slingenberg is hoogleraar migratierecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Ze bekleedt de University Research Chair-leerstoel Migrants and the Rule of Law. Deze leerstoel richt op de regulering van het leven van migranten. Daarbij gaat het enerzijds om de wijze waarop het recht wordt aangewend om het leven vorm te geven (‘Rule by law’), anderzijds om de wijze waarop het recht de overheidsmacht ten opzichte van migranten inperkt (‘Rule of law’). Lieneke Slingenberg laat in haar oratie zien dat de bestuursregelgeving in het migratierecht vaak niet in overeenstemming is met het legaliteitsbeginsel, het centrale beginsel van de rechtstaat.
Shahin Nasiri is politiek filosoof en is verbonden aan Tilburg University. In 2023 rondde hij zijn proefschrift aan de Universiteit van Amsterdam af:’Rethinking Freedom from the Perspective of Refugees: Lived Experiences of (Un)freedom in Europe’s Border Zones‘. Dit onderzoek laat zien hoe vluchtelingen zelf hun vrijheid ervaren.
Maartje Terpstra is advocaat en partner bij Noordstern advocaten in Amsterdam-Noord. Ze is gespecialiseerd in asiel- en regulier vreemdelingenrecht.
Karen Geertsema is rechter-plaatsvervanger sector bestuursrecht bij de Rechtbank Overijssel en assistent professor aan de Radboud Universiteit. Naast dat ze als rechter te maken heeft met migratierecht, heeft ze hier ook wetenschappelijk onderzoek naar gedaan.
Saied Al-Karim kwam vanuit Egypte naar Nederland en werd 14 maanden lang vastgehouden in het detentiecentrum op Schiphol. Over zijn ervaringen maakte hij de graphic novel ‘Alle dagen ui’. Inmiddels heeft hij een verblijfsvergunning en werkt hij voor het Amsterdams Centrum Ongedocumenteerden.
Annelien de Dijn zou als spreker meedoen aan dit programma, maar kan helaas niet meer aanwezig zijn.
